Niemałą część prezentowanego zbioru stanowią litografie Carla Mattisa (1789-1881). Ten wydawca, zasłużony obywatel miasta Kowary, był wrażliwy na nowości techniczne i jako jeden z pierwszych promował ilustracje wykonane w technice litografii oraz wydawał zbiorowe widoki w formie  tableau. Początkowo współpracował z Tittlem, jednak bardzo szybko założył własne wydawnictwo. Jego dorobek artystyczny dotyczy Dolnego Śląska, a w szczególności Karkonoszy.

Mattis Carl, Schloss Fürstenstein vom Garten aus gesehen.
Nowy zamek Książ widziany od ogrodu. Schmiedeberg, [1823-1862], G 8156 V

Piękno karkonoskiej przyrody uwiecznili również inni sztycharze: twórca stalorytów Adrian Ludwik Richter (1803-1884) oraz litograf Louis Ferdinand Koska (1809-1862), z tym że ten drugi główny nacisk w swojej pracy kładł na uwiecznienie dolnośląskich uzdrowisk, takich jak: Cieplice Śląskie-Zdrój, Długopole-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Jedlina-Zdrój, Kudowa-Zdrój, Lądek-Zdrój, Szczawno-Zdrój, Świeradów-Zdrój. Podobną tematyką zajmowali się: Theodor Sachse, właściciel zakładu litograficznego w Jeleniej Górze oraz Eduard Trewend (1817-1868) księgarz i wydawca z Wrocławia.

Liczny zbiór litografii sygnowanych przez Roberta Geisslera (1819-1893), malarza i grafika działającego w Berlinie, to widoki konkretnych miast: Głogowa, Legnicy, Nysy, Wrocławia i Zgorzelca. Obok panoram znaczną część tego zbioru stanowią ilustracje konkretnych miejsc (np. rynku, ulic) oraz budowli (ratusz, kościół).

Natomiast grafiki wydane przez Eduarda Hölzela (1817-1885) przedstawiają czeskie miejscowości, jednak z uwagi na subtelny charakter tych ręcznie podkolorowanych chromolitografii i tematykę rycin (panoramy miast oraz widoki zamków), zostały włączone do projektu.

Niewątpliwą zaletą wskazanych do digitalizacji grafik jest ich zróżnicowany charakter. Obok romantycznych widoków sławiących piękno naturalnego krajobrazu, można na podstawie tych ilustracji prześledzić rozwój dolnośląskich uzdrowisk i turystyki górskiej. Panoramy miast, wizerunki miejscowości dostarczają informacji o rozwoju urbanistycznym. Ryciny ukazujące większe założenia architektoniczne (zamki i pałace) odznaczają się niebanalnym urokiem. Natomiast widoki górnośląskich kopalń, hut, walcowni, czy jednych z najnowocześniejszych mostów w ówczesnej Europie, stanowią niezaprzeczalny skarb nie tylko ze względu na podjęty temat, ale również z powodu wyjątkowych walorów artystycznych.

Do projektu digitalizacji dołączono również szereg widoków Wrocławia i Kłodzka oraz śląskie pejzaże, a także ilustracje śląskich strojów ludowych. Ciekawym i cennym uzupełnieniem wyboru są rysunki ołówkiem wykonane przez Walerego Eljasza Radzikowskiego, a przedstawiające wizerunki władców Polski (legendarnych i historycznych).

oprac. dr Beata Skawińska – Dział Zbiorów Specjalnych Biblioteki Śląskiej