Najważniejszym apelem, skierowanym do ludności Śląska, była zachęta do czynnego udziału w plebiscycie. Pojawiły się nalepki, które miały zmobilizować uprawnionych do głosowania (U.Śl. 42, U.Śl. 412, U.Śl. 717). W kampanii sięgano po ważkie argumenty gospo-darcze, historyczne, polityczne, religijne, odwoływano się do wartości rodzinnych. Przytaczano liczne informacje o sytuacji gospodarczej Polski i Niemiec (U.Śl. 560). Poruszano problem wysokości i różnorodności podatków (U.Śl. 2584) oraz zadłużenia wojennego państwa nie-mieckiego (U.Śl. 60), wspominano o słabości polskiego pieniądza (U.Śl. 124). Wielokrotnie podnoszono sprawę planowanej reformy rolnej, wykorzystywano także argumenty dotyczące możliwości zatrudnienia (U.Śl. 286), zróżnicowania zarobków (U.Śl. 431), a także zabezpieczenia socjalnego mieszkańców, rent, czy ubezpieczeń.
Pojawiały się liczne odniesienia do przeszłości Śląska (U.Śl. 424), a także polskości Ślązaków przez lata znoszących niemieckie prześladowania (U.Śl. 407, U.Śl. 434). Wskazy-wano na duchową łączność Ślązaków z Polską, wykorzystując wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej, opiekunki ludu śląskiego (U.Śl. 311). Sprawy wyznaniowe pojawiały się też w propagandzie niemieckiej, a ich orędowniczką była św. Jadwiga Śląska (U.Śl. 2637).
Posługiwano się poezją, bajką, satyrą, żartem i karykaturą (U.Śl. 606, U.Śl. 798). Niemcy posługiwali się także satyrycznymi nalepkami, które wykorzystywano do zaklejania plakatów czy ulotek polskich (m. in. U.Śl. 2066/4, U.Śl. 2067/1, U.Śl. 2066/3). Podważano wiarygodność propagandy strony przeciwnej, a strona polska wskazywała na niezbyt „czyste” metody agitacji niemieckiej (m. in.: U.Śl. 693, U.Śl. 767). Słowo pisane było wspierane ilustracją, która wzmacniała przekaz.
Zarówno Polacy jak i Niemcy w swoich pismach posługiwali się językiem polskim i niemieckim. Wiele druków było dwujęzycznych, pojawiały się także odrębne edycje w dwu wersjach językowych, np. plakaty Lasst Euch nicht vormachen, bleibt bei Deutschland! oraz Nie dajcie sobie zawracać głowy, pozostańcie przy Niemczech! (U.Śl. 2081 i U.Śl. 2082).
Oprócz materiałów propagandowych do digitalizacji wybrano również druki urzędowe i informacyjne z okresu plebiscytu, np.: Mémoire sur le prétendu droit au vote des personnes qui, étant nées en Haute Silésie, habitent en dehors du territoire plébiscitaire. (Interprétation du § 88 du Traité de Versailles.) (U.Śl. 384), a więc dokument zawierający interpretację paragrafu traktatu wersalskiego dotyczącego przeprowadzenia plebiscytu, a także zarządzenia Komisji Międzysojuszniczej o wycofaniu wojsk niemieckich i wkroczeniu sił sojuszniczych (U.Śl. 1793, U.Śl. 1795) oraz Przepisy o przyjęciu, o złożeniu z urzędu i o służbie urzędników Policji Plebiscytowej (U.Śl. 571). Ważne informacje dla głosujących i członków komitetów parytetycznych zawierały Katechizm dla uprawnionych do głosowania… (U.Śl. 301) oraz Instrukcja dla biur wyborczych… (R 1039 III k. 89/1). W lokalu wyborczym zabroniona była propaganda polityczna, o czym przypominał plakat Komisja Międzysojusznicza Rządząca i Plebiscytowa Górnego Śląska = Interalliierte Regierungs- und Plebiszitskommission für Oberschlesien. (U.Śl. 1470). Pierwsze wyniki plebiscytu ogłoszono już 20 marca 1921 roku w specjalnie drukowanych dodatkach, np. do gazety Myslowitzer Anzeiger (U.Śl. 138).
Do digitalizacji wybrano również ulotki z trzech powstań śląskich, m.in.: apel Dowództwa Głównego Polskiej Organizacji Wojskowej skierowany do ludności Śląska: An die polnische und deutsche Bevölkerung Oberschlesiens! = Do polskiej i niemieckiej ludności Sląska [!] Górnego! (U.Śl. 1838), odezwę Wojciecha Korfantego (z 17 VIII 1920) do Górnoślązaków o podjęcie walki zbrojnej: Aufruf des polnischen Plebiszitkommissars Wojciech Korfanty an die oberschlesische Bevölkerung! (U.Śl. 1341), rozporządzenie Komisji Międzysojuszniczej o wprowadzeniu stanu oblężenia w powiecie katowickim, druk ulotny podpisany przez Wojciecha Korfantego, informujący o likwidacji „zielonej policji” (Sicherheitspolizei) oraz wzywający do zakończenia strajku i oddania broni (U.Śl. 498). Najwięcej ulotek wybrano z druków trzeciego powstania śląskiego, np.: odezwa Wojciecha Korfantego do Górnoślązaków, informująca o rozpoczęciu walk i powołaniu Macieja Mielżyńskiego na głównodowodzącego wojskami powstańczymi (U.Śl. 70), rozkaz Naczelnego Wodza Powstańców wzywający do walki W uroczystym dniu święta narodowego 3 maja 1921 r. 5 g. rano (U.Śl. 69).
Wybrane druki ulotne z okresu plebiscytu i powstań śląskich ułożono w cztery grupy tematyczne: A. Propaganda polska (1-77), B. Propaganda niemiecka (78-160), C. Plebiscyt (161-175), D. Powstania (176-192). Zachowano oryginalną pisownię i interpunkcję.
oprac. dr Agata Duda – Dział Zbiorów Specjalnych Biblioteki Śląskiej